Avrupa Birliği ülkelerinde, bazı tehlikeli madde ve müstahzarların pazarlanması ve kullanımına yönelik çıkarılan yasal düzenlemeler ile, insan cildi veya ağız boşluğu ile doğrudan ve uzun süreli temasa geçecek tekstil ve deri ürünlerinde bazı azo boyarmaddelerin kullanımını yasaklamıştır. Bu kapsama giren başlıca ürünler şunlardır: giysiler, yatak takımları, havlular, şapkalar, bebek bezleri ve diğer sıhhi malzemeler, uyku tulumları, ayakkabı, eldiven, saat kayışları, el çantaları, evrak çantaları, cüzdanlar, sandalye kılıfları, tekstil veya deri malzeme oyuncaklar ve son tüketici tarafından kullanılması amaçlanan iplik ve kumaşlar.
Söz konusu yasal düzenleme kapsamına giren aromatik aminler direktif ekinde listelenmektedir. Bu aromatik aminlerin konsantrasyonu, bitmiş eşyalarda ve boyalı kısımlarda, 30 mg/kg’ın üzerinde olmamalıdır. Bu durumun tespit edilmesine yönelik testlerde dikkate alınan standart EN 14362 standardıdır. Polyestler liflere de uygulanabilen bu standart, önce bir Avrupa standardı olarak tasarlanmış, arkasından Uluslararası Standartlar Örgütü (ISO) tarafından tekrar yayınlanmıştır. Ülkemizde de bu standart dizisi, Türk Standartları Enstitüsü tarafından, Tekstil - Azo boyarmaddelerden türetilen belirli aromatik aminlerin tayini için yöntemler ana başlığı altında şu alt başlıklarla yayınlanmıştır:
- TS EN ISO 14362-1 Bölüm 1: Liflerde ekstraksiyon yapılarak ve yapılmadan elde edilebilen belirli azo boyar maddelerin kullanımının tespiti
- TS EN ISO 14362-3 Bölüm 3: 4-aminoazobenzen açığa çıkarabilen belirli azo boyar maddelerin kullanımının tespiti
Azo boyarmaddeler, polyester gibi suni veya sentetik elyafların boyanmasında da yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu renklendiriciler, yapıya bağlı olarak, asit, dispers, direkt ve reaktif boyalar gibi çeşitli boya sınıflarına girmektedir ve ait oldukları boya sınıfına göre boyanmaktadır. Örneğin yün, ipek, poliamid ve polyester elyaflar için asit boyalar kullanılmaktadır. Ancak listelenen 22 aromatik aminin 21 tanesinin kanserojen olduğu kanıtlanmıştır.
Yıllardır çok geniş bir yelpazede gerçekleştirdiği test, ölçüm, analiz ve değerlendirme çalışmaları ile her sektörden işletmelere destek olmaya çalışan kuruluşumuz, eğitimli ve uzman bir kadro ve gelişmiş teknolojik donanımı ile, tekstil sektörü kimyasal ve ekolojik test hizmetleri çerçevesinde, yasaklı azo boyarmaddeler (polyester için) test hizmetleri de vermektedir.
.jpg)